Operation Bluecoat

Het geografische doel van de Operation Bluecoat was het beveiligen van de belangrijke weg van Vire naar de Mont Pinçon. Het strategische doel was het ondersteunen van de uitbraak door de Amerikanen op de westflank in Normandië. Deze uitbraak kreeg de codenaam Operatie Cobra. Doordat op hetzelfde moment ook Operatie Goodwood door de Britten en Canadezen was gelanceerd, moesten de Duitsers hun troepen verspreiden. Ze kozen ervoor om het grootste deel van de troepen te gebruiken om Operatie Goodwood te doen keren. Deze operatie vond plaats ten zuiden van Caen.

Doordat de Duitsers het zwaartepunt van hun verdediging ten zuiden van de stad hadden opgesteld, kon het Britse Tweede Leger, onder leiding van Miles Dempsey, niet verder zuidwaarts trekken. Daarom trokken ze naar het westen, richting het stadje Villers-Bocage. De oorspronkelijke datum van de aanval zou 2 augustus zijn, maar door de snelle opmars zou de aanval al in een eerder stadium plaatsvinden.

Aanvankelijk waren er slechts twee Duitse infanteriedivsies die de aanvallen trachtten tegen te houden. Ten zuiden en ten oosten van Cumont waren beide divisies gevestigd. Ze hadden echter wel een zeer efficiënte verdedigingslinie aangelegd met mijnen en obstakels. Bovendien hadden ze het ideaale terrein om te verdedigen, het heggenlandschap.

Op 30 juli, toen de 4de Pantserdivisie op schootsafstand was van Avranches, startte Montgomery Operatie Bluecoat. Gewoonlijk zette Montgomery een offensief niet zo overhaast op touw.

Het schijnt dat het initiatief opnieuw van Dempsey kwam, maar dat weerhield Montgomery er niet van te zeggen dat het zijn plan was. Hij stuurde Eisenhower een telegram.

Met al die smalle wegen was het een nachtmerrie om twee legerkorpsen binnen 48 uur van het Caen-front naar het uiterste westen van de Britse sector te moeten verplaatsen. Verscheidene eenheden ontvingen hun operationele orders pas toen ze de uitgangspositie naderden.

Operation Bluecoat gaat van start

Operation Bluecoat vond ten zuiden van Caumont plaats, waar de Britten een deel van het front van de Amerikanen hadden overgenomen. Ze hadden deze sector onder andere gekozen omdat er geen ss-Panzerdivisies lagen. O’Connors 8ste Korps zou worden geleid door de 15de (Scottish) Division en de Guards 6de Tankbrigade. De 11de Pantserdivisie en de Guards Pantserdivisie volgden hen en waren gereed om door te breken. Links van hen moest Bucknalls 30ste Korps met de 7de Pantserdivisje Aunay-sur-Odon en daarna het massief van de Mont Pirnion innemen. Het plan was de hoogte daar te bezetten om de wegen ten zuiden van de heuvelrug te controleren, die de Duitsers nodig zouden hebben voor hun aftocht.

Zondag 30 juli was zo’n smoorhete dag dat de infanterie in hemdsmouwen mocht aanvallen, maar dankzij de heldere hemel was tenminste luchtsteun mogelijk. Ook Operation Bluecoat werd net zoals Operation Cobra voorafgegaan door een bombardementsaanval en zware artilleriebeschietingen. De 25de Scottish begonnen goed en vielen over een smal front aan. Toen hun opmars werd opgehouden door de Duitse 326ste Infanterie, stootten de ondersteunende tanks van de 4de Coldstream en de 3de Scots Guards door. Hun commandanten bevalen de infanterie in hun spoor te volgen. Dit druiste in tegen de Britse legerdoctrine, maar de commandanten van de 6de Guards Tankbrigade en de 15de Scottish hadden voor de slag al afgesproken dat indien nodig te doen.

De Duitsers reageren te laat

De Duitsers reageerden voor hun doen ongebruikelijk traag. Toen Eberbach eindelijk het gevaar onder ogen zag, liet hij de 21Ste Panzerdivisie de Orne oversteken en aan de slag deelnemen. In de tussentijd voerde de 326ste Infanteriedivisie wanhopige tegenaanvallen uit op de twee heuvels, waarbij brigadegeneraal Drabich-Wächter, hun commandant, sneuvelde. Ze slaagden er op een gegeven moment in de Coldstream en de Glasgow Highlanders van de heuvel te krijgen, maar even later namen de Britten deze na een tegenaanval weer in.

Doordat het 30ste Korps er niet in slaagde links op te rukken toen het door een stroom met steile oevers werd tegengehouden, lag de vleugel van het 8ste helemaal open. Hier wilde Eberbach aanvallen, maar toen kolonel Oppeln-Bronikowski de 21ste Panzerdivisie eenmaal had verzameld, kwam de tegenaanval te laat. Deze ging op 1 augustus om 06u00 in de aanval met drie panzer-grenadierbataljons, elk geslonken tot 200 man, de laatste veertien Mark IV-tanks van het 1ste Bataljon van haar Panzerregiment en de laatste acht Tigers van het 305de Bataljon Zware Panzers. De Britten zetten een tegenaanval in en bereikten de commandopost van de 21ste Panzerdivisie. De staf van het hoofdkwartier moest vluchten en liet alle voertuigen achter. De 21ste Panzerdivisie verloor bijna een derde van haar strijdkracht en trok zich terug. Op het hoofdkwartier van het korps brak een laaiende ruzie uit over deze mislukking.

De Amerikanen worden ingehaald

Een peloton pantserwagens van het 2de Household Cavalry Regiment slaagde er op 31 juli in door de Duitse linies te glippen in het Forét de l’Evéque. Een kleine 10 kilometer verderop ontdekten ze dat de brug over de Souleuvre nog intact was. Ze maakten snel korte metten met de enige bewaker. De brug lag op de grens tussen de Duitse 326ste en de 3de Luchtlandingsdivisie, en dat was waarschijnlijk ook de reden waarom niemand de verantwoordelijkheid ervoor op zich nam. Toen ze hun ontdekking doorgaven, kon de bevelvoerende officier van de Household Cavalry het nauwelijks geloven, en hij vroeg of ze hun positie wilden bevestigen. Hij lichtte meteen generaal-majoor ‘Pip’ Roberts van de 11de Pantserdivisie in. Hoewel de route ten westen van hun opmarslijn en in de sector van het Amerikaanse 5de Korps lag, stuurde Roberts de 29ste Pantserbrigade er in volle vaart op af, met infanteristen op tanks om de oversteek veilig te stellen. Deze stond al bekend als ‘Dickie’s Bridge’, naar de leider van het peloton, luitenant D.B. Powle, die hem had veroverd. Roberts vroeg vervolgens toestemming aan O’Connor om zijn aslijn te veranderen. Door deze spectaculaire opmars, die de 11de Pantserdivisie helemaal naar de hoogte rond Le Bény-Bocage bracht, was generaal Meindl gedwongen zijn 3de Luchtlandingsdivisie terug te trekken.

Iets meer dan 50 kilometer ten zuidwesten daarvan reden de eerste tanks van Woods 4de Pantserdivisie even voor zonsondergang op 30 juli Avranches binnen, de poort naar Bretagne en Midden-Frankrijk. De stad verkeerde in chaos.

De Duitsers zijn gedemoraliseerd

Op 31 juli werd veldmaarschalk Von Kluge om 01u00 gebeld door generaal-majoor Speidel, de chef-staf van Legergroep B. Speidel waarschuwde de opperbevelhebber van het westen dat het 82ste Korps terug was gevallen richting Villedieu, maar dat ze er geen contact mee konden krijgen. ‘De toestand is buitengewoon ernstig. De gevechtskracht van de troepen is sterk verminderd.’ Het opperbevel, voegde hij eraan toe, moest worden verteld dat de linkerflank was ingestort. Bretagne en de havens aan de westkust waren duidelijk in gevaar. Heel wat soldaten en officieren zullen het een stuk krachtiger hebben uitgedrukt. Zij beschreven het rampgevoel als Weltuntergangsstimmung’ – het gevoel dat hun hele wereld instortte. Amerikaanse divisies drongen de Duitsers op de linkervleugel van de doorbraak terug over de Vire.

Ook de 6de Pantserdivisie trok op door de bres bij Avranches. De tankbemanningen waren bij hun eerste acties schietgraag geweest als ze een groep Duitsers zagen, hoe onbeduidend die ook was. Maar toen dertig Duitsers met hun handen in de lucht van achter een haag opdoken, moesten ze die wel meenemen, aangezien ze geen man konden missen. Ze lieten hen op de motorkap van half-rupsvoertuigen en jeeps plaatsnemen. ‘Onze jongens kregen die dag hun souvenirs,’ merkte een officier op. Hun voorhoede bestond uit een compagnie tanks, een compagnie infanterie in half-rupsvoertuigen, een batterij veldartillerie, een compagnie antitank-voertuigen, een sectie genisten in half-rupsvoertuigen om de mijnen aan te pakken en een verkennerssectie. Zij gingen met een snelheid van ruim 20 kilometer per uur vooruit en nu en dan haalden ze `nietsvermoedende fietsende of lopen de Duitsers In. De bemanningen van de Shermans laadden alles wat niet essentieel was op de buitenkant van de tank.

Tot overmaat van ramp kregen de Duitsers te maken met steeds meer aanvallen van het verzet verder in het zuiden. In Les Landes was een trein met 69 wagons, die broodnodige artilleriemunitie aanvoerde, net opgeblazen, en in een tunnel ten noorden van Souillac was een gepantserde trein ontspoord.

Von Kluge bevond zich op 1 augustus met Hausser en zijn nieuwe chef-staf, brigadegeneraal Gersdorff, in het vooruitgeschoven hoofdkwartier van het Zevende Leger, toen ze hoorden dat de Amerikanen Avranches hadden ingenomen. Volgens zijn adjudant, eerste luitenant Tangermann, zei hij: ‘Heren, deze doorbraak betekent voor ons en het Duitse volk het begin van een beslissend en bitter einde. Ik zie geen mogelijkheid meer dit aanhoudende offensief tegen te houden.’

Von Kluge Waarschuwde dat het hele front, inclusief de Britse sector, zou instorten door de terugtrekking van Panzerdivisies. In plaats daarvan stelde hij voor de Duitse strijdkrachten achter de Seine terug te trekken en West-Frankrijk helemaal prijs te geven. De Panzerdivisies konden de aftocht van de infanteriedivisies zonder gemotoriseerd transport beschermen. Hitler wees dit plan woedend van den hand en hield vol dat zij uiteindelijk zouden zegevieren, als zijn bevelen maar werden opgevolgd. Von Kluge voelde dat dit een catastrofaal besluit was, maar hij kon er niets tegen uitrichten.

De Amerikanen stuitten links op veel feller Duits verzet, want ze moesten zware gevechten leveren rond Percy en Villedieu, waar de 3de Pantserdivisie omheen was getrokken. De 4de Infanteriedivisie schakelde vier artilleriebataljons in om de Duitse stellingen aan te pakken. De 155 mm ‘Long Toms’ vuurden in totaal drie ‘serenades’ af, het zwaarste bombardement dat ze tot hun beschikking hadden, waarmee de Duitse kanonnen eindelijk tot zwijgen waren gebracht. Het verkenningseskadron van de 4de Divisie trok aan het eind van de middag Villedieu binnen.

De fronttroepen gedroegen zich, tijdens Operation Bluecoat bijzonder laatdunkend tegenover de grote aantallen krijgsgevangenen die ze maakten. Middletons 8ste Korps had in slechts drie dagen 7000 gevangenen gemaakt, op een totaal van 20.000 gevangenen in zes Jagen door het hele Eerste Leger. Toen een bataljon van de 8ste lnfanteriedivisie een paar honderd Duitsers gevangennam, stuurden ze die met maar één bewaker naar de achterhoede. Soms gaven ze de Poolse of Russische krijgsgevangenen hun wapens terug en lieten ze hen de Duitsers escorteren, waardoor verscheidene van de laatsten hoogstwaarschijnlijk het gevangenenterrein niet levend bereikten.

Op 3 augustus zwenkte de 4de Pantserdivisie van generaal-majoor John Wood rond de westkant van Rennes naar het zuiden. Omdat hij nog maar weinig brandstof en munitie had, kon hij de stad niet innemen, maar hij had nu wel het hele schiereiland Bretagne afgegrendeld. Hij richtte zijn blik op het oosten en begreep dat de Duitsers niet over reserves beschikten om een rechtstreekse uitval naar Parijs en de Seine tegen te houden. Eisenhower en Bradley kwamen elk tot dezelfde conclusie. Dit bood een kans die je in een oorlog maar zelden krijgt.

Het einde van Operation Bluecoat

De Britten kregen steun om verder te kunnen oprukken. Het Britse 7e korps moest naast het oprukken, ook haar eigen oostelijke flank dekken, omdat het Britse 30e korps niet tot dezelfde diepte was doorgedrongen. De opmars werd tijdelijk stilgelegd op 4 augustus. Na hernieuwde pogingen om door te stoten, wisten de Britten, samen met de Amerikanen, op 6 augustus Vire in te nemen. Op dezelfde dag wist de Britse 43e infanteriedivisie Mont Pinçon te veroveren. 7 augustus werd officieel bestempeld als het einde van Operation Bluecoat.